Ransomware to rodzaj złośliwego oprogramowania, które blokuje dostęp do systemu komputerowego lub szyfruje dane użytkownika, a następnie żąda od niego okupu za ich odblokowanie. Jest to jedno z największych zagrożeń dla przedsiębiorstw każdej wielkości, ponieważ może prowadzić do utraty ważnych danych, zakłóceń w działalności i znaczących strat finansowych.

Najnowsze metody ataków ransomware na firmy

Ransomware jest jedną z najbardziej destrukcyjnych form cyberataków, która ciągle ewoluuje. Do 2023 roku, obserwujemy kilka nowych trendów i metod ataków ransomware na firmy:

• Double Extortion (podwójne szantażowanie): Oprócz szyfrowania danych ofiary, przestępcy kradną cenne informacje i grożą ich opublikowaniem, jeśli okup nie zostanie zapłacony. To zwiększa presję na ofiary, zwłaszcza jeśli posiadają one dane wrażliwe lub poufne.
• Ransomware as a Service (RaaS): Ransomware jako usługa to model, w którym deweloperzy ransomware wynajmują swoje oprogramowanie innym przestępcom, co obniża barierę wejścia dla mniej zaawansowanych hakerów i zwiększa skalę zagrożenia.
• Ataki na łańcuch dostaw: Atakujący celują w dostawców usług lub oprogramowania, infekując ich produkty lub usługi ransomware. Kiedy klient firmy używa zainfekowanego oprogramowania lub usługi, atak rozprzestrzenia się na jego sieć.
• Cryptojacking i ransomware: Niektóre odmiany ransomware teraz łączą szyfrowanie danych z tajnym wydobywaniem kryptowalut (cryptojacking), co stanowi dodatkowe obciążenie dla zasobów systemowych ofiary i potencjalne dodatkowe źródło dochodu dla przestępców.
• Wykorzystywanie zdalnych pulpitów i usług chmurowych:Atakujący coraz częściej wykorzystują słabe punkty w zdalnych pulpitach i usługach chmurowych, aby uzyskać dostęp do sieci firmowej i wdrożyć ransomware.
• Spoofing i social engineering: Techniki inżynierii społecznej, takie jak phishing czy spoofing (podszywanie się), są coraz częściej wykorzystywane do rozpowszechniania ransomware, poprzez nakłanianie użytkowników do kliknięcia zainfekowanych linków lub załączników.
• Automatyzacja i samorozprzestrzenianie: Nowoczesne odmiany ransomware są coraz bardziej zautomatyzowane i zdolne do samorozprzestrzeniania się w sieci, co pozwala na szybkie i szerokie rozprzestrzenianie ataku.
• Ataki na specyficzne branże: Przestępcy coraz częściej celują w konkretne branże, takie jak opieka zdrowotna, edukacja czy rząd, gdzie szyfrowanie danych może mieć krytyczne skutki i zwiększa prawdopodobieństwo zapłacenia okupu.

Rozumienie tych metod jest kluczowe dla firm, aby skutecznie zapobiegać atakom ransomware i minimalizować ich wpływ. Ważne jest regularne szkolenie pracowników, utrzymywanie aktualnych kopii zapasowych oraz wdrażanie zaawansowanych rozwiązań bezpieczeństwa.

Najczęstsze typy ataków ransomware obejmują:

• Crypto Ransomware lub Encryptors: Szyfrują pliki i dane w systemie, czyniąc je niedostępne bez klucza deszyfrującego.
• Lockers: Całkowicie blokują dostęp do systemu, wyświetlając ekran z żądaniem okupu.
• Scareware: Fałszywe oprogramowanie, które twierdzi, że wykryło wirusa lub inny problem na komputerze i kieruje do zapłaty za rozwiązanie problemu.
• Doxware lub Leakware: Grozi rozpowszechnieniem wrażliwych danych osobowych lub firmowych online, jeśli okup nie zostanie zapłacony.
• RaaS (Ransomware as a Service): Złośliwe oprogramowanie hostowane anonimowo przez hakera, który zarządza wszystkimi aspektami ataku, od dystrybucji ransomware po zbieranie płatności i przywracanie dostępu.

Niektóre z najbardziej znanych ataków ransomware w historii to:

• Colonial Pipeline (DarkSide RaaS): W maju 2021 r. atak ten spowodował znaczne braki w dostawach paliwa w południowo-wschodnich stanach USA i skutkował okupem w wysokości 4,4 miliona dolarów, z czego około 2,3 miliona dolarów później odzyskało Ministerstwo Sprawiedliwości USA.
• Kostaryka (Conti): Gang ransomware Conti zaatakował instytucje rządowe Kostaryki w kwietniu 2022 r., powodując ogromne codzienne straty i poważne zakłócenia w świadczeniu usług rządowych.
• Impresa (Lapsus$): Największy portugalski konglomerat medialny został zaatakowany przez ransomware Lapsus$ w styczniu 2022 r., co doprowadziło do wyłączenia stron internetowych, gazet i kanałów telewizyjnych, stając się największym atakiem cybernetycznym w kraju.
• JBS USA (REvil RaaS): Jeden z największych na świecie producentów mięsa zapłacił 11 milionów dolarów okupu po ataku ransomware REvil w maju 2021 r.
• Maersk (NotPetya): W czerwcu 2017 r. duński gigant spedycyjny poniósł straty rzędu około 300 milionów dolarów w wyniku globalnych ataków NotPetya.
• Swissport (BlackCat RaaS): W lutym 2022 r. szwajcarski dostawca usług lotniskowych został zaatakowany przez ransomware, co spowodowało zakłócenia w usługach lotniczych, a dane zostały skradzione i grożono ich sprzedażą.
• Travelex (REvil RaaS): Firma zajmująca się wymianą walut zapłaciła 2,3 miliona dolarów okupu i została zmuszona do ogłoszenia upadłości w 2020 r. częściowo z powodu ataku, który miał miejsce pod koniec 2019 r.
• National Health Service w Wielkiej Brytanii (WannaCry): W maju 2017 r. NHS zostało poważnie dotknięte przez atak WannaCry, który wykorzystał lukę EternalBlue w systemach Windows i doprowadził do opóźnień w świadczeniu usług medycznych.
• Ukraina (NotPetya): Podczas początkowych globalnych ataków NotPetya w czerwcu 2017 r. głównie na celowniku znalazły się Francja, Niemcy i Ukraina, ta ostatnia odniosła około 80% ataków, powodując globalne straty.

Jak zabezpieczyć Twoją firmę przed atakami ransomware:

• Regularne kopie zpasowe: Utrzymuj regularne kopie zapasowe danych na niepodłączonych do sieci dyskach lub w chmurze z odpowiednią ochroną. To podstawowa zasada, która pozwoli na szybkie przywrócenie systemów bez płacenia okupu.
• Aktualizacje oprogramowania: Regularnie aktualizuj wszystkie systemy i oprogramowanie, aby naprawiać luki w zabezpieczeniach, które mogą być wykorzystywane przez ransomware.
• Zaawansowane rozwiązania antywirusowe: Inwestuj w zaawansowane rozwiązania antywirusowe i antimalware, które są specjalnie zaprojektowane do wykrywania i blokowania ransomware.
• Filtrowanie wiadomości e-mail: Wiele ataków ransomware rozpoczyna się od zainfekowanych załączników e-mail. Używaj zaawansowanych systemów filtrujących wiadomości e-mail, aby wyłapywać podejrzane wiadomości.
• Szkolenie pracowników: Przeprowadzaj regularne szkolenia dla pracowników na temat bezpieczeństwa informacji, aby wiedzieli, jak rozpoznawać i unikać potencjalnych zagrożeń, takich jak phishing czy niebezpieczne załączniki.
• Zasady minimalnych uprawnień: Zastosuj zasady minimalnych uprawnień dla kont użytkowników. Dostęp do ważnych danych powinien mieć tylko ograniczona liczba osób.
• Segmentacja sieci: Segmentuj sieć firmową, aby w przypadku ataku, ograniczyć jego zasięg i zapobiec rozprzestrzenianiu się ransomware.
• Plan odpowiedzi na incydenty: Opracuj i utrzymuj aktualny plan reagowania na incydenty bezpieczeństwa, który zawiera procedury do naśladowania w przypadku ataku ransomware.
• Monitoring sieci: Monitoruj sieć w poszukiwaniu niezwykłej aktywności, która może wskazywać na próby ataku.
• Ochrona przed wyciekiem danych: Zainwestuj w rozwiązania DLP (Data Loss Prevention), które pomogą w wykrywaniu i blokowaniu prób nieautoryzowanego przesyłania danych.

Szybka reakcja na ransomware: 10 kroków do opanowania kryzysu w Twojej firmie

W przypadku podejrzenia ataku ransomware w firmie, należy działać szybko i zdecydowanie, aby zminimalizować szkody. Oto kroki, które należy podjąć:

1. Natychmiast odłącz zainfekowany system: Odłącz zainfekowany komputer od sieci firmowej, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się ransomware. Obejmuje to Wi-Fi, przewodowe połączenia sieciowe oraz wszelkie inne połączenia (np. Bluetooth).
2. Zgłoś incydent: Natychmiast powiadom odpowiednie osoby w swojej firmie, takie jak zespół IT lub odpowiedzialnego za bezpieczeństwo informacji.
3. Zachowaj spokój i nie płac okupu: Płacenie okupu nie gwarantuje odzyskania danych i może zachęcić przestępców do dalszych ataków. Ponadto, płacenie okupu jest nielegalne w niektórych jurysdykcjach.
4. Dokonaj analizy i oceny skali ataku: Zidentyfikuj, które systemy zostały zainfekowane i jaki rodzaj ransomware został użyty. To pomoże w określeniu najlepszego sposobu działania.
5. Skorzystaj z kopii zapasowych: Jeśli masz aktualne kopie zapasowe danych, możesz je użyć do przywrócenia systemów po usunięciu ransomware.
6. Zgłoś atak właściwym organom: Zgłoś incydent odpowiednim organom ścigania. W niektórych krajach istnieją specjalne jednostki zajmujące się cyberprzestępczością.
7. Skonsultuj się z ekspertami ds. bezpieczeństwa: Rozważ skorzystanie z usług firm specjalizujących się w reagowaniu na incydenty i odzyskiwaniu danych po atakach ransomware.
8. Dokumentuj wszystko: Dokumentuj wszystkie działania podjęte w odpowiedzi na atak, włączając w to korespondencję z przestępcami, jeśli taka miała miejsce. To może być pomocne podczas dochodzenia policyjnego.
9. Przeprowadź analizę post-incydentu: Po rozwiązaniu sytuacji przeprowadź szczegółową analizę incydentu, aby zrozumieć, jak doszło do ataku i jak można uniknąć podobnych zdarzeń w przyszłości.
10. Poinformuj zainteresowane strony: W zależności od skali ataku i obowiązujących przepisów możesz być zobowiązany do poinformowania klientów, partnerów i innych zainteresowanych stron o naruszeniu bezpieczeństwa.

W dzisiejszym świecie, gdzie dane są nową walutą, a każda przerwa w działalności może kosztować firmę miliony, zabezpieczenie przed atakami ransomware jest nie tylko mądrością, ale koniecznością. Skorzystanie z pomocy wykwalifikowanego konsultanta ds. cyberbezpieczeństwa może ochronić Twoją firmę przed nie tylko stratą danych i finansów, ale także przed szkodą dla reputacji.